Water voor Ruimte als projectleider innovatie
Creativiteit en innovatie zijn processen die moeilijk te managen en te organiseren zijn. Ik heb, vanuit mijn andere baan, een ruime ervaring in het begeleiden van innovatieve projecten. Twee aspecten zijn belangrijk: mens-mens interactie en mogelijkheden tot uitproberen.
-
Het is het allerbelangrijkste voortdurend vanuit de mens en mensprocessen te redeneren. Bij creativiteit en innovatie staat dan ook de mens-mens interactie voorop en niet het uiteindelijke product. Het is belangrijk om zowel in het maakproces van innovatieve en creatieve gebruik te maken van procesbegeleiders die zowel het proces als het tempo in de gaten houden.
-
Het is ook belangrijk in creatieve projecten of innovatie om de mogelijkheden paraat te hebben te zijn om ideeën uit te proberen zonder uitvoerige toetsing. Teveel toetsing kan kwetsbare ideeën in in een vroeg stadium .
Andere aspecten die belangrijk zijn bij het begeleiden van innovatieve en creatieve projecten:
-
In een creatief en innovatief maakproces heeft de projectleider een belangrijke rol als procesbegeleider. Daarnaast is het verstandig dat ook andere projectteam-leden voor onderdelen hebben een expliciete rol als procesbegeleider op zich nemen. Dit verhoogt de motivatie en schept mede-eigenaarschap.
-
Vaak ontstaat een soort zelf-organiserende vorm van procesbegeleiding. Echter de projectleider dient goed op te passen dat dit niet leidt tot een creatieve kakofonie.
-
Een creatief proces kun je onmogelijk volgens een stappenplan begeleiden, want te veel structuur slaat de creativiteit dood. Anderzijds is er wel een contour van een stappenplan nodig om te voorkomen dat het maakproces ontaard in vicieuze cirkels. In dat opzicht is het verstandig om op een gegeven moment een globaal eindproduct te definiëren waardoor er iets tastbaars maar toch nog flexibelals richtpunt dient. Zo’n einddoel op hoofdlijnen werkt vaak voldoend structurerend en sturend. De water4ruimte spel methodiek kan dus ook gezien worden als methode om creativiteit te kanaliseren.
-
een belangrijke uitdaging van de procesbegeleider is om te zorgen dat de producten van creativiteit ook vastgehouden worden, en dat de groep niet in al zijn op elkaar volgende uitbarstingen van creativiteit zijn eigen goede ideeën weer verliest. Naast gebruik te maken van meer conventionele technieken als borden, flipovers en notulen, heeft water4ruimte consultancy ervaren dat ook meer artistieke uitingsvormen (schilderen, tekenen, kleien, etc) als meer high-tech technieken als de group decision room gebruikt kunnen worden voor het vasthouden van creativiteit. Daarnaast is het raadzaam om per (deel)product een logboek aan te leggen waarin wordt verantwoord wat de verandering zijn geweest en waarom.
-
werken in een innovatief platform impliceert vaak interdisciplinair werken met diverse groepen (vaak op grote afstand van elkaar). Dit betekent ook dat niet iedereen altijd bij elke sessie aanwezig kan zijn. Voor de procesbegeleider is het belangrijk om te zorgen voor verbindingen tussen bijeenkomsten, zonder te veel in herhaling te vervallen of te blijven hangen. Manieren daartoe zijn tijd nemen om bij te praten (zonder de vorige sessie over te doen), bilaterale contacten en een rondreizend procesbegeleiderschap door ‘huisbezoeken’, zodat hij de platformleden ook in eigen setting ziet en daarmee ook meer gevoel krijgt voor hun basis en achtergrond, welke kennis hij dan weer kan gebruiken in het stimuleren van creativiteit en het managen van groepsprocessen.
-
De procesbegeleider speelt een belangrijke rol in het creëren van vertrouwen. In elk sociaal proces is vertrouwen belangrijk, maar in een creatief proces zeker. Mensen moeten het gevoel hebben dat hun input wordt meegenomen. Tevens is vertrouwen nodig om op die manier te zorgen dat de groep ook specifieke taken naar deelgroepen kan delegeren, zonder continu als bok op de haverkist te willen blijven zitten. Het is onmogelijk om met alle deelnemers één specifieke taak uit te werken. De kunst voor de procesbegeleider is dan ook om te zorgen dat taakgroepen een voldoende afspiegeling zijn van de variëteit van opvattingen en kennisdomeinen in het bredere platform, om op die manier creativiteit, kwaliteit en vertrouwen te stimuleren.